02188272631   09381006098  
تعداد بازدید : 76
5/31/2023
hc8meifmdc|2011A6132836|Tajmie|tblnews|Text_News|0xfdff71ff030000002a15000001000100

بررسی میزان شیوع و توزیع عوامل مساعد کننده هپاتیت C در بیماران همودیالیزی استان کرمانشاه) 79-1378(

بیژن صبور*؛ پروین برومند**؛ یداله محرابی***؛ مسعود قنبری ***؛ حسین زرین‌فام****

چکیده :

سابقه و هدف: ویروس هپاتیت C از ویروس‌های  تازه شناخته شده ای است که تمایل خاصی به درگیری مزمن کبد دارد.این هپاتیت شایع‌ترین علت هپاتیت ویروسی در بیماران دیالیزی بوده و از مهم‌ترین و شایع‌ترین علت هپاتیت مزمن|سیروز و کارسینوم کبد در این بیماران محسوب می‌گردد.مهم‌ترین عوامل خطرساز ابتلا به هپاتیت C در بیماران دیالیزی | سابقه ترانسفوزیون خون |  طول مدت دیالیز و پیوند کلیه قبلی است ،اما آنچه امروزه اهمیت بیشتری پیدا کرده  است ،انتقال بیمارستانی این هپاتیت در مراکز همودیالیزمی‌باشد.این مطالعه‌باهدف بررسی‌میزان شیوع و عوامل مساعد کننده هپاتیت C در بیماران همودیالیزی استان کرمانشاه انجام گردیده است .

مواد و روشها: این مطالعه به صورت توصیفی | تحلیلی و به شیوه سرشماری روی تمامی جمعیت بیماران همودیالیزی استان (140 نفر) انجام شده است.ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه و روش آزمایشگاهی بوده است که  برای کلیه نمونه‌ها آزمایش آنتی بادی ضدهپاتیت ویروسی C به روش الیزا نسل سـوم انجام  گرفت و همچنین پرسشنامه‌ای مشتمل بر دو بخش مشخصات فردی و عوامل مساعدکننده تکمیل گردید. نتایج بدست آمده  بوسیله آزمون‌های  تی و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند .

یافته‌ها: میــزان شیوع هپاتیت ویروسیC در بیماران 4/26 درصد (37 نفر ) بود کـه‌بین  میزان سیوع عفونت و طول مدت دیالیز(001/0 < P ) |سابقه ترانسفوزیون خون (01/0 < P )|پیوندکلیه قبلی 001/0 P< ) |سابقه جــراحی (005/0 P< ) و رابطه مستقیم و معنا داری وجود داشت ، ولی بین شیوع هپاتیت C و سایر عوامل خطرساز از جمله سن | جنس | سابقه اعتیاد (تزریقی) ،واکسیناسیون هپاتیت B | جراحی دندان | سابقه خالکوبی و  ... ارتباط معنا داری وجود نداشت.

بحث: با توجه به آمار به‌دست آمده ،شیوع عفونت هپاتیتC در بیماران همودیالیزی  در مقایسه با  سایر مطالعات انجام شده در کشورهای دیگر در وضعیت مشابهی قرار دارد ، اما در مقایسه با شیوع این عفونت در جامعه و کنار گذاشتن  سایر عوامل خطر | نقش همودیالیز در ایجاد عفونت هپاتیت C‌ در این گروه از افراد جامعه بسیار مهم جلوه کرده است .

کلید واژه‌ها: هپاتیت C | همودیالیز | آنتی بادی ضد هپاتیت C | کرمانشاه.

*کارشناس ارشد آموزش پرستاری و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

** کارشناس ارشد آموزش پرستاری و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران

*** استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران

**** اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

* عهده دار مکاتبات:کرمانشاه سرخه لیژه دانشکده پرستاری و مامایی ، تلفن: 8-4228606-0831.


مقدمه:

هپاتیت ویروسی یکی از پنج عامل عفونی مرگ زودرس انسان در سطح جهان است  و سالانه حداقل یک میلیون نفر از جمعیت جهان بر اثر ابتلا به این بیماری‌ها تلف می‌شوند . ویروس هپاتیت C یکی از انواع ویروسهای شناخته شده ای است که تمایل خاصی به درگیری مزمن کبد دارد و مهم‌ترین علت سیروز و سرطان کبد در ژاپن و آمریکا محسوب می‌گردد (1).

میزان شیوع هپاتیت  C در کشورهای اروپایی و آمریکایی بین 5/0 تا 2 درصد و در بعضی از کشورهای آفریقایی بالغ بر 4 درصد است (2).این نوع هپاتیت در ایران بین 2/0 تا 5/1 درصد دراهداکنندگان داوطلب خون مشاهده شده است  و علت 10 درصد هپاتیت مزمن در افراد جامعه‌ می‌باشد. باوجوداین هپاتیت نوع C هم اکنون مهم‌ترین و شایعترین علت هپاتیت مزمن و سیروز کبدی نزد بیماران ایرانی با هموفیلی|تالاسمی و نارسایی کلیه(همودیالیز) محسوب می‌گردد(1).

در گذشته هپاتیت B مهم‌ترین علت هپاتیت ویروسی در بیماران دیالیزی بوده، ولی امروزه ویروس هپاتیت C شایع‌ترین علت هپاتیت در این بیماران گزارش‌شده و از علل‌مهم‌مرگ‌ومیرآن‌ها به‌شمار می‌رود. شیوع‌عفونت‌هپاتیتC دربیماران دیالیزی بین 10 تا 48 درصد بوده و در کشورهای مختلف و مراکز مختلف دیالیز متفاوت گزارش شده است(3).

عفونت هپاتیت C در بیماران دیالیزی از چند نظر اهمیت دارد:

اولا”: امکان پیدایش عفونـت مـزمن در 75 درصـد

موارد وجود دارد که می‌تواند به سمت سیروز و کارسینوم کبد پیشرفت نماید(4).

ثانیأ: با توجه به امکان انتقال غیرتزریقی هپاتیت C در40-30درصدموارد| بیماران‌مذکورمی‌توانند به‌عنوان ‌منابع احتمالی عفونت در جامعه مطرح شوند(4).

ثالثأ: تعداد زیادی از بیماران دیالیزی کاندیدا دریافت پیوند کلیه بوده که خود سبب افزایش خطر مرگ و تشدید بیماری کبدی آنان می گردد(5).

از عوامل خطرساز انتقال هپاتیت C در مراکز دیالیز می‌توان به : سابقه ترانسفوزیون خون | مدت همودیالیز|سابقه پیوند کلیه و شیوع هپاتیت C در آن مرکز نام برد(3).

میزان بروز هپاتیتC در مراکز دیالیز به‌طور تقریبی 10 درصد در سال گزارش شده، ولی اگر شیوع هپاتیت C در یک مرکز بالا باشد. میزان ابتلا نیز بیشتر خواهد شد . از طرفی، مطالعات متعدد رابطه مستقیم بین مدت دیالیز و شیوع هپاتیت C را نشان داده‌اند . همچنین در بررسی‌های انجام شده در گذشته ارتباط بین ترانسفوزیون خون و بروز هپاتیت C به اثبات رسیده است | ولی خوشبختانه امروزه با توجه به کنترل خون قبل از ترانسفوزیون و تزریق اریتروپوییتین به جای خون در این بیماران، انتقال هپاتیت C از این طریق کمتر مطرح می‌باشد، اما آنچه امروزه اهمیت بیشتری پیدا کرده، انتقال بیمارستانی هپاتیت C در مراکز همودیالیز است و علت آن  را عدم رعایت استانداردهای بهداشتی‌ در مراکز دیالیز می‌دانند(1 و3 ).

از آنجا‌که درمان دارویی نتایج چندان درخشانی ندارد . باید تلاش کرد تا از بروز این آلودگی جلوگیری به عمل آید.عدم آگاهی در این مورد نتایج بسیار نامطلوبی را به بارمی آورد و حتی کل جامعه را در معرض بیماری قـرار می دهد . با توجه به اهمیت موضوع و رشد فزاینده هپاتیت C در بیماران دیالیزی | پژوهشگران بر آن شدندکه این تحقیق را با هدف بررسی میزان شیوع و عوامل مساعد کننده هپاتیت C در بیماران دیالیزی به انجام برسانند.

مواد و روش‌ها:

این مطالعه به صورت توصیفی | تحلیلی و به شیوه سرشماری روی بیماران دیالیزی استان در سال 1379-1378 انجام گرفت . اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و روش آزمایشگاهی جمع آوری شده است. پرسشنامه در دو بخش مشخصات دموگرافیک و اطلاعات مربوط به عوامل مساعدکننده بیماری تنظیم شده بود. سپس از طریق ست شریانی مقدار cc  5 خون از بیماران گرفته پس از سانتریفوژ|سرم آن‌ها جدا شد و تا زمان انجام آزمایش‌ها  در دمای 20- درجه سانتی‌گراد نگهداری گردید . پس از تکمیل نمونه‌ها در دمای صفر درجه | در کیف مخصوص حمل لوله‌ها گذاشته شدند  و به بانک خون منتقل گردیدند . در بانک خون از روش الیزا نسل سوم برای بررسی آنتی بادی ضد هپاتیت ویروسی C استفاده گردید . ابتدا کلیه نمونه‌ها با کیت ابن سینا ساخت کشور روسیه مورد آزمایش قرار گرفتند . سپس برای بالا رفتن اعتبار آزمایش مجددأ همه نمونه‌ها به وسیله کیت مــورکس ساخت کشور انگلستان مورد بررسی قرار گرفتند . پس از جمع آوری اطلاعات |برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده‌شد و به وسیله آزمون‌های آماری تی و کای دو | متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند .

یافته‌ها:

 تعداد کل بیماران دیالیزی استان 140 نفر بود، که سن آن ها 16±45 با دامنه13 تا 80 سال‌بود  9/52 درصد(74 نفر)ازنمونه‌هازن و 6/68 درصد ( 96 نفر ) متأهل بودند . میانگین سابقه دیالیز 5/34 ماه ( حداقل 2 و حداکثر127 ماه )بود و 3/79 درصد ( 111 نفر ) سابقه ترانسفوزیون خون و 4/21 درصد ( 30 نفر ) سابقه پیوند کلیه داشتند . 4/46 درصد ( 65 نفر ) از کل نمون‌ها دارای  سابقه جراحی | 3/54 درصـــد (76 نفر)سابقه‌آزمایش‌های‌تخصصی(آندوسکوپی‌و....) ) | 1/7 درصد ( 10 نفر ) سابقه خالکوبی | 6/43 درصد ( 61 نفر ) سابقه جراحی دندان | 4/1 درصـد ( 2 نفر ) سابقه حجامت | 9/2 درصد ( 4 نفر ) سابقه اعتیاد به داروهای تززیقی، 3/84 درصـــد ( 118 نفر ) سابقه واکسیناسیون هپاتیت B | 4/11 درصــد ( 16 نفر )سابقه هپاتیت‌ درخانواده ‌و7/45 درصـــد(66 نفر ) سابقه دیالیز به صورت میهمان داشته‌اند.از 140 بیمار مورد بررسی 37 نفر (4/26 درصد) مبتلا به هپاتیت C بودند.

پس از تجزیه و تحلیل عــوامل مساعدکننده، بین میزان شیوع آلودگی و طول مـدت دیالیز (P<0/001) ( جدول 1 ) |  سابقه ترانسفوزیون‌خون(P<0/01) (جدول 2)،  پیوند کلیه (P<0/001) وسابقه جراحی(P<0/005) رابطه مستقیم و معنا داری وجود داشت.

جدول 1- توزیع بیماران همودیالیزی استان کرمانشاه برحسب آلودگی‌به‌هپاتیتC به تفکیک طول مدت دیالیز  (79-1378).

هپاتیت C

طول‌مدت‌دیالیز(ماه)

دارد

ندارد

جمع

36-0

16

(7/15)

86

(3/84)

102

(100)

72-37

8

(8/34)

15

(2/65)

23

(100)

73>

13

(7/86)

2

(3/13)

15

(100)

جمع

37

(4/26)

103

(6/73)

140

(100)

 

جدول 2- توزیع بیماران همودیالیزی استان کرمانشاه برحسب آلودگی‌به‌هپاتیت‌C به‌تفکیک دفعات تزریق ترانسفوزیون ‌خون (79-1378).

هپاتیت C

دفعات تزریق خون

دارد

ندارد

جمع

هرگز

4

(8/13)

25

(2/86)

29

(100)

3-1

9

(3/15)

50

(7/84)

59

(100)

8-4

15

(5/39)

23

(5/60)

38

(100)

9>

9

(3/64)

5

(7/35)

14

(100)

جمع

37

(4/26)

102

(6/73)

139

(100)


 

                  جدول 3-توزیع‌فراوانی مطلق‌ونسبی عوامل خطر در دو گروه آنتی بادی مثبت و منفی در بیماران همودیالیزی استان کرمانشاه (79-1378)

جمع
منفی
مثبت

HCVAb

        

       عوامل خطر

تعداد

درصد

تعداد

درصد

تعداد

10

130

80

1/73

8

95

20

9/36

2

35

دارد

ندارد

سابقه خالکوبی

2

138

100

2/73

2

101

  0

8/26

0

37

دارد

ندارد

حجامت

118

22

72

8/81

85

18

28

2/18

33

4

دارد

ندارد

واکسیناسیون هپاتیت B

61

79

2/67

5/78

41

62

8/32

5/21

20

17

دارد

ندارد

جراحی دندان

4

136

75

5/73

3

100

25

5/26

1

36

دارد

ندارد

اعتیاد به داروهای تزریقی

16

124

5/87

8/71

14

89

5/12

2/28

2

35

دارد

ندارد

هپاتیت در خانواده

64

76

6/65

3/80

42

61

2/34

7/19

22

15

دارد

ندارد

دیالیز میهمان


هم‌چنین در این مطالعه عواملی چون سابقه خالکوبی| حجامت| واکسیناسـیون‌علیـه هپاتیت B |

جراحی دندان|اعتیاد به داروهای تزریقی|سابقه هپاتیت در خانواده|دیالیز به صورت میهمان و مورد بررسی قرار گرفت که از نظر آماری اختلاف معنا داری بین 2 گروه مثبت و منفی وجود نداشت(جدول3).

 

بحث:

از مجموع بیماران مورد بررسی در استان، 4/26 درصد مبتلا به هپاتیت C بودند . این در حالی است که در تحقیقات مختلف آمارهای متفاوتی از شیوع هپاتیت ویروسی C در بیماران تحت درمان با همودیالیز در دنیا به دست آمده است ،به طوری‌که در کشورهای آسیایی بین 17 تا 51 درصد | آمریکا 8 تا 36 درصد ( 6) | ترکیه 5/35 درصد ( 7 )ودر ایتالیا 30 درصد ( 8 ) گزارش شده است. آمار موجود در مراکز مختلف همودیالیز ایران نیز میزان شیوع را بین 15 تا 45 درصد اعلام نموده‌اند (3) .

به طور کلی با توجه به نتایج به دست آمده، درصد ابتلا در میان بیماران ما در وضعیتی مشابه با مراکز دیالیز دیگر کشورهای دنیا بوده است و حتی می‌توان ادعا کرد که میزان آلودگی در کشور ما از بعضی کشورهای دیگر کمتراست، اما در مقایسه با شیوع‌هپاتیت B(5تا 10درصد)وHIV (0-10درصد ) در بیماران دیالیزی شیوع بیشتری دارد. متأسفانه آمار دقیقی از شیوع هپاتیت C در جمعیت عمومی در دست نیست، اما با توجه به مطالعات انجام شده، ویروس هپاتیت  C عامل حدود 10 درصد هپاتیت در ایران گزارش‌شده‌است که در مقایسه با شیوع هپاتیت در بیماران دیالیزی‌به مراتب‌کمتر است ؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که دیالیز یک عامل خطر مهم در ابتلا به هپاتیت  C می باشد (1).

عوامل فزاینده خطر ابتلابه هپاتیت C در این تحقیق عبارت بودند از : طول مدت دیالیز | ترانسفوزیون خون | سابقه پیوند کلیه و سابقه جراحی که این موارد در مطالعات مختلف نیز مورد بررسی و تأکید قرار گرفته‌اند ، به‌طوری‌که عثمان سوریه (10) پتروسیلو در ایتالیا ( 8 ) | علویان و داودی  در ایران ( 6 و 11 ) در تحقیقات خــود یکی از مهم‌ترین علل شیوع هپاتیت در مراکز دیالیز را طول مدت دیالیز ذکر نموده اند .از طرفی درمطالعات تاسکاتان‌در ترکیه  (7) | دوسول در فرانسه (12)، هروبی در عربـستان (13) و همچنین مطالعه انجام شده در ایران (6 ) یکی از علل شیوع هپاتیت Cدر مراکز دیالیز دفعات ترانسفوزیون خون بیان شده است  . این در حالی است که در بعضی تحقیقات رابطه معنا داری بین شیوع هپاتیت C و ترانسفوزیون خون پیدا نشده است ( 9 و 10 ) . شاید علت این اختلاف رابتوان  بدین صورت بیان نمود که چون در سال‌های اخیر کلیه خون‌ها از نظر هپاتیت C کنترل می‌گردند | در نتیجه در مطالعات جدید نقش ترانسفوزیون خون در ایجاد هپاتیت C کم رنگ‌تر شده است . مطالعاتی که در کشورهای مختلف در خصوص ارتباط بین سابقه پیوند کلیه و شیوع هپاتیت C در بیماران دیالیزی انجام گردیده، جملگی به نتیجه مشابهی دست یافته اند و آن تأیید رابطه فوق بوده است ( 8 ، 10 و 11 ) . یکی دیگر از عوامل مؤثر در ایجاد هپاتیت C‌در این مطالعه سابقه جراحی بوده که محققین در ایتالیا (8) نیز به نتیجه مشابهی دست یافته‌اند، امادرتحقیقی‌که‌درفرانسه انجام‌گردیده(12)| رابطه معنا داری بین جراحی و شیوع هپاتیت C پیدا نشده است .

با توجه به میزان بالای آلودگی به هپاتیت C در بیماران دیالیزی و استفاده مکرر این بیماران از همودیالیز و همچنین برای پیشگیری از انتقال آلودگی از بیماران آلوده به بیماران دیگر وکارکنان  واحد دیالیز ودر نهایت جامعه توصیه می شود:

1-در بیماران کم خون به جای ترانسفوزیون خون از اریتروپویتین استفــاده شود؛

2- رعایت نکات بهداشتی و کنترل عفونت در بخش از قبیل:

الف) استفاده از وسایل یک‌بار مصرف و اختصاصی از جمله دستکش جهت هر بیمار؛

ب) پاک‌کردن و ضدعفونی‌کردن وسایل و سطوح محیط که به طور معمول لمس می شوند؛

3- غربالگری بیماران دیالیزی به طور منظم از نظر ابتلا به هپاتیت C؛

4- بیماران درصورت‌آلودگی تحت‌درمان قرار گیرند؛

5- در صورت امکان افرادی‌که آلوده هستند به‌طور جداگانه دیالیز شوند .


 

منابع :

1- رمضانی آ | فضل م | محرز م | ثمر گ. درسنامه بیماریهای عفونی. چاپ اول| تهران: انتشارات پورسینا| سال 1381 | صفحات 93-784.

2- چن ج . کنترل بیماریهای واگیردار در انسان. ترجمه: حسین صباغیان| چاپ اول. تهران: انتشارات پورسینا| سال 1380 | صفحه 347.

3- علویان س‌م . شیوع هپاتیت C در بیماران دیالیزی. مقالات سمینار هپاتیت و بیماریهای‌خاص| تهران : دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... | سال 1379 | صفحات 13-12

4. Peter M| Schneeberger| Nadinja T| Ingrid K| Henk W| Infection control of Hepatitis C in Dutch dialysis centers. Nephrol Dial Transplant 1998; 13:3037-40.

5. Breitenfeldt M| Rasenac HJ| Berthold H| Olschewskin M| Schroff J| Strey CH| et al. Impact of hepatitis B and C on graft loss and mortality of patients after kidney transplantation. Clin  Transplant 2002 Apr; 16(2):130-6.

6- علویان م| پوررضاقلی ف. بررسی عوامل ابتلا و شیوع هپاتیت C در استان قم. مقالات سمینار هپاتیت و بیماریهای خاص؛ تهران: دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا.... | سال 1379 ؛ صفحات 22-20 .

7. Taskapan H| Oymak O| Dogukan A| Utas C. Patient to patient transmission of Hepatitis C virus in hemodialysis units. Clin  Nephrol 2001 Jun; 55(6): 477-81.

8. Petrosillo N| Gillip| Serraino D| Dentico P| Mele A| et al. Prevalence of infected Patients and under staffing have a role in hepatitis C virus transmission in dialysis. Am J Kidney Dis 2001| May; 37(5):1004-10.

9- ملک زاده ر، سهرابی م. برخورد با هپاتیت مزمن. مقالات سمینار هپاتیت و بیماریهای خاص؛ تهران: دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا.... | اسفند 1379 | صفحات 63-61

10. Othman B| Mohem F. Prevalence of antibodies to hepatitis C virus among hemodialysis patients in Damascus | Syria. Infection 2001| Oct; 20(5):262-5.

11ـ  داودی ع| محتشم امیری ز| طورچی رودسری م. بررسی شیوع آلودگی به ویروس هپاتیت C در بیماران همودیالیزی استان گیلان . خلاصه مقالات دومین کنگره ملی بهداشت عمومی و طب پیشگیری؛ دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه | سال 1380 صفحه 46 .

12. Dussol B| Berthezen P| Brunent PH| Roubicek CH| Berland Y. Hepatitis C virus infection among chronic patient in the south of France. Am J Kidny Diseas 1995 ; 25(3):284-288.

13. Hruby Z| Silvinsk  J| Molin I| Zalewska M| Knysz B| Czyz W| et al. High prevalance of and risk factor hepatitis in hemodialysis patient sovd Arabia. Nephrol Dial Transplant 1995; L.(4):470-476.


 

تجمیع شناسنامه کامپیوتر جمع آوری خودکار فروش کاشی مساجد ایجاد شناسنامه تجهیزات کاشی مسجدی هلپ دسک سازمانی هلپ دسک IT Help Desk کاشی سنتی ایرانی مدیریت تجهیزات IT مدیریت تجهیزات آی تی کارتابل درخواست ها کارتابل درخواست های IT جمع آوری خودکار نرم افزارها جمع آوری سیستم های شرکت جمع آوری سیستم های سازمان تجمیع اطلاعات تجمیع اطلاعات IT تجمیع کامپیوترها مدیریت IT سیستم جمع آوری شناسنامه کامپیوتر سیستم مدیریت کلان IT سیستم مدیریت فنآوری اطلاعات ابزار مدیران IT ابزار مدیران فنآوری اطلاعات سامانه تجمیع خودکار شناسنامه جمع آوری سیستم کامپیوتر
All Rights Reserved 2022 © Tajmie.ir
Designed & Developed by BSFE.ir